10 روز پس از شهادت پیامبر(ص) آنگاه که حضرت فاطمه(س) همه شهود و دلایل خود را در مطالبه ی حقش ارائه کرد و ابوبکر از پذیرفتن آنها خودداری نمود و آنچه را که پیامبر(ص) به حضرت زهرا(س) بخشیده بود را باز پس نداد،حضرت تصمیم گرفت که موضوع را در برابر همه مسلمانان مطرح کند و اصحاب و یاران را به یاری طلبد.از اینرو، رو به مسجد پیامبر(ص) آورد و خطبه ای خواندند که به خطبه فدک معروف است.

حضرت در قسمتی از این خطبه رو به انصار کرد و سخنانی فرمودند که دارای نکات زیادی است و نور هدایت در مسیر ولایت است.

حضرت بعد از آنکه خوبیهای آنها را در یاری اسلام ذکر نمود،فرمودند:پس آگاه باشید(ای انصار)که همانا من شما را میبینم که به عیش و نوش دنیا چسبیده اید و شما کسی را که شایسته بود تا او را به مولائی و رهبری خویش برگزینید از خود دور ساختید و راحتی و سکوت اختیار نمودید و به خیال خودتان از سختیها به سمت آسایش رهنمون شده اید و به تن پروری روی آورده اید. پس شما آن آبی را که (از ایمان) در دهان هایتان جمع کرده بودید،یکباره همه را بیرون ریختید و هرچه را خورده بودید گویی که استفراغ نمودید و بدانید به فرموده قرآن " اگر شما و همه مردم روی زمین کافر شوید، بی گمان خداوند بی نیاز خواهد بود و کفر شما هیچ ضرری به خداوند نمیرساند."

ای انصار! من با شناخت کامل به ذلت و گمراهی بزرگی که شما را احاطه کرده و به جور و خباثتی که قلوب شما را پوشانده است،از روی تأسف و حسرت و با سوز دل و از باب اتمام حجت،آنچه را باید، به شما گفتم.پس اکنون این شتر از آن شما،آن را برای سوار شدن آماده نمایید و بتازید،امّا بدانید همانا شما بر شتری سوار شده اید که پشت آن زخم و پاهایش تاول زده است و ننگ و عار آن تا ابد باقی خواهد بود و بر پیشانی آن مهر غضب الهی و خذلان ابدی حک بسته است و در نهایت شما را به آتشی که بنا به فرموده قرآن " آن آتش از دل انسان شعله ور میشود " خواهد رساند. و بدانید که هرچه میکنید از دیده خداوند پنهان نمیباشد و " بزودی ظالمان جایگاه خویش را در آتش جهنّم مشاهده خواهند کرد."

بدانید که من دختر پیغمبرتان محمّد(ص) هستم که یک عمر ، شما را از عذاب شدید الهی بیم داد.پس هرچه میخواهید انجام دهید که ما هم به موقعش کار خودمان را می کنیم و "منتظر قیامت باشید که ما نیز منتظر همان لحظه ایم."

حضرت در این خطبه چندین بار به آیات قرآن اشاره میکند .آیاتی که در شأن کفار و مشرکین است.حال این سوال پیش می آید که چرا حضرت در مقابل انصار به آیاتی که مربوط به کفار می شود اشاره میکند؟ آنهایی که با سلاح هایشان اسلام را یاری کرده بودند. بازوان اسلام بودند.بی پناهان را پناه دادند و... . جواب این است که حضرت زهرا (س) میخواستند با این آیات،هشدارهای کوبنده ای به آنها بدهند.راهی را که انصار در پیش گرفته بودند را منتهی به کفر میدانستند. راهی که منجر به خارج شدن آنها از راه حق میشود. راهی که حتی مومنین ممکن است در آن بیفتند.

اینکه بگوییم آن فرد چندین سال عبادت کرده ،جهاد کرده،جبهه رفته،اسلام را یاری کرده،دیگر خطری  تهدیدش نمیکند، امری اشتباه است.ممکن است یک گناه و اشتباه موجب گمراهی فرد شود و او را آرام آرام از راه خدا دور کند و به جایی برسد که از کفرستان سر در بیاورد.مگر اینکه به خدا پناه ببرد و از خدا بخواهد در برابر این خطرات محفوظش بدارد.

در دوران ما هم بودند و هستند کسانی که اهل عبادت بودند و ادعای پیروی از ولایت را داشتند،امّا در آخر تشکیک کردند و گمراه شدند.

کفر معنایش فقط این نیست که فرد علنی خدا را منکر شود. یکی کفر در برابر اسلام است و دیگری کفر در برابر ایمان.اگر فردی شهادتین را بر زبان بیاورد مسلمان است و خونش محفوظ . این مربوط به اسلام ظاهری میشود که اگر اینها را منکر شود منجر به کفر میشود. امّا کفر در برابر ایمان این است که فرد اسلام آورده است امّا قلبا آنچه را که پیامبر(ص) آورده است را باور ندارد. اگر در دل باور داشته باشد آنچه را که پیامبر(ص) از جانب خدا آورده،درست است،از این کفر به دور است.امّا اگر تشکیک کند به کفر دچار شده است. در قرآن هم چندین بار آمده است که منافقین هم نماز میخواندند و عبادت میکردند،امّا در دل ایمان نداشتند. ایمان واقعی پذیرفتن همه "ما أنزل الله" است.

اگر کسی نماز خواند و زکات داد،تضمین نمیشود که تا آخر در راه خدا باشد. حضرت صدیقه طاهره(س) هم در این خطبه گذشته خوب انصار را یادآور شدند و در عین حال سکوت و کار زشت فعلی را سرزنش کردند.این نشان میدهد که گذشته خوب تضمین کننده حال فعلی نیست.یعنی همان که " میزان حال فعلی افراد است".

پس وقتی که حضرت فاطمه(س) آیه ی " فإن تکفُروا أنتُم وَ مَن فی الأرضِ جمیعاً فإنّ الله لَغنیٌ حمید" را بیان میکنند ، میخواهند خطر کفر را به انصار گوشزد کنند. همان کفری که در برابر ایمان است.

نکته ی دیگر سخنان حضرت در آنجاست که میفرمایند "من با سوز دل و آهی که از سینه پر درد بلند شده است با شما سخن میگویم". این سخنان نشان از غضب دخت نبی اسلام(ص) است. پیامبر(ص) بارها فرموده بودند که رضای فاطمه(س) رضای خداوند است و غضب فاطمه(س) موجب غضب خداوند است.حضرت میخواست به آنها بگوید که من از شما غضبناکم و خدا از شما غضب دارد و شما با این کارتان دچارآتش جهنم میشوید. این سخنان به فرموده حضرت زهرا(س) اتمام حجتی بود تا شاید  نجات پیدا کنند و از آتش جهنّم دور شوند. امّا آنها راه ذلت و گمراهی را پیش گرفتند.

ما باید به این نکات توجه داشته باشیم که گذشته افراد عذری برای انحرافات و بدی های فعلی شان نیست . فرد تا زمانی که در راه خدا حرکت کرد و انحراف نداشت مورد ستایش قرار میگیرد.

خطبه فدک حضرت فاطمه(س) منشورهدایت تمام انسانهاست که باید به آن عمل کنیم و مانند دختر پامبر(ص) از حریم ولایت دفاع کرده و با انحرافات مبارزه کنیم. تاریخ نشان میدهد که هرکس با ولایت زاویه گرفت و از مسیر و خط آن حتی ذره ای خارج شد نهایتاً به چاه ضلال و گمراهی می افتد. امیدواریم خداوند ما را از خطرات و انحرافات مصون بدارد و ما را پیرو همیشگی ولایت فقیه قرار دهد و بر طول عمر نائب امام زمان(عجّل الله تعالی فرجه شریف)، حضرت آیة الله خامنه ای (مد ظله العالی) بیفزاید.

برگرفته از صحیفه فاطمیه و سخنان آیةالله العظمی مصباح یزدی(حفظه الله)